Detacheren van kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt

De eerste jaren van de participatiewet

De beleidsvorming voor de doelgroep ‘banenafspraak / beschut werk’ maakt een spannende periode door. Volgens de afspraak van sociale partners en kabinet moeten in 2026 125.000 mensen met een arbeidsbeperking op de reguliere markt een baan gevonden hebben, al dan niet met ondersteuning. Deze jaren zijn een ‘proof of the pudding’: de arbeidsmarkt draait als een lier, er moet nu duidelijkheid komen of die verwachtingen kunnen worden waargemaakt. Er zijn goede en minder goede tekenen. Het aantal geworven gecreëerde banen stijgt gestaag, maar er zijn ook signalen dat plaatsing van arbeidsgehandicapten – met name vanuit de oorspronkelijke sw- en wajong-doelgroep – zoveel van de ‘ontvangende’ bedrijven vergt, dat permanente ondersteuning gewenst is. De arbeidsmarkt is hoogcompetitief. Er is nog steeds vraag naar arbeid met een laag instapniveau, maar grote delen van de economie bewegen zich naar een entreeniveau 3 of zelfs 4, dat is flink boven de startkwalificatie werk. Elk instrument dat kan bijdragen aan benutting van de hoogconjunctuur en de overgang naar ‘de markt’ van de sw/wajong-groep kan vergemakkelijken, is daarom welkom. In dat licht zien we ook een brainstorm over een detacheringsfaciliteit. Juist omdat het veld zo in beweging is, moet het product van zo’n brainstorm niet volstaan met alleen met een technische beschouwing. Het moet uiteindelijk een empirisch gefundeerd verhaal worden, met veel marktkennis en met voldoende context om een debat op gang te brengen.

Rondetafelgesprekken met experts?

In 2018 heeft heeft SBCM onderzoek laten uitvoeren naar de vormen van dienstverbanden die personen uit de Participatiewet krijgen die met loonkostensubsidie (LKS) aan het werk zijn gegaan. Het onderzoek liet zien dat mensen vaak in tijdelijke contracten werken, veelal met minimale (secundaire) arbeidsvoorwaarden. Omdat een groep van deze mensen werkt met arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd en een klein aantal uren is dat volgens SBCM een risico voor de duurzame inzetbaarheid (ontwikkeling en economisch zelfstandigheid) van deze kwetsbare doelgroepen.

SBCM wil daarom samen met Cedris verkennen of, voor wie en onder welke voorwaarden een detacheringsfaciliteit (met de mogelijkheid van contracten voor onbepaalde tijd) voor kwetsbare groepen in de Participatiewet een goede oplossing is om duurzaam te participeren op de reguliere arbeidsmarkt. SBCM en Cedris stellen voor om dat te doen met een aantal rondetafel- of expertsessies.

Daarbij worden mensen uit de praktijk, beleid en wetenschap uitgenodigd:

• SW-bedrijven en sociale / inclusieve detachering- en uitzendbureaus (in de rol van uitleners)
• Werkgevers (in de rol van inleners)
• lokale en regionale overheden (gemeenten in de rol van opdrachtgevers P-wet)
• Regionale werkgeversorganisaties en vakbonden (doelgroep, cliëntenperspectief)
• Wetenschappers met kennis van de onderkant arbeidsmarkt en vormen van arbeidsrelaties en overeenkomsten tussen werkgever en werknemer

De deelnemers worden gevraagd als denktank. De bijeenkomsten zijn niet bedoeld om overeenstemming te bereiken over een nieuwe vorm van detachering of om een eindproduct vanuit hun organisaties te ondertekenen. De samenstelling van de sessies moet zorgen dat de verschillende perspectieven aan bod komen. De notitie aan het einde van de opdracht zal naast de analyse ook oplossingsrichtingen aangedragen voor eventuele belangentegenstellingen

Wat willen we weten?

Vragen die tijdens die sessies beantwoord moeten worden zijn:

1. Welke meerwaarde zou een detacheringsfaciliteit moeten hebben om voor alle betrokken actoren om zinvol en interessant te zijn
2. Hoe zou een detacheringsfaciliteit er uit moeten zien wil het voldoen aan deze meerwaarden, inclusief de financiële randvoorwaarden (bekostiging)?
3. Hoe ziet de doelgroep er uit voor wie een dergelijk detacheringsinstrument nodig is om duurzaam betaald werk te blijven verrichten?
4. Welke vormen van detachering (individueel, groep) bieden voor welke type medewerkers de beste waarborgen voor duurzaam werk en arbeidsontwikkeling?
5. welke maatschappelijke meerwaarde wordt of zou moeten worden bereikt?

Hoe gaan we dat doen?

Het karakter van de regionale arbeidsmarkt (werkgelegenheid, sectorstructuur en historische ontwikkelingen) is van belang voor wie werken, met welke contracten, welke arbeidsomvang en welke arbeidsvoorwaarden. Vanuit dat perspectief zou een opzet op basis van 4 regionale bijeenkomsten een goede input kunnen leveren. De vier regio’s zijn: Noord (Friesland, Groningen, Drenthe), Zuid (Limburg, Brabant en Zeeland), Oost (Overijssel, Gelderland en Flevoland) en West (Utrecht, Noord- en Zuid-Holland)