Er wordt door gemeenten veel geld besteed aan preventieve schuldhulpverlening. Wij zijn geïnteresseerd of dit werkt. Dus of schulden daadwerkelijk voorkomen worden. Deze vraag stond centraal tijdens ons symposium. Ruim 60 bezoekers werkzaam voor onder meer gemeenten, woningbouwcoöperaties, kredietbanken en werkgeversorganisaties waren hierbij aanwezig. In het najaar organiseren wij als verdieping bijeenkomsten waarbij deskundigen uit de praktijk deelnemers de ‘schuldhulpverleningsketen’ beter leren kennen.
Tijdens ons symposium werden de bezoekers werden door drie sprekers meegenomen in het thema schuldpreventie. De hand-out van de presentaties zijn hier te downloaden.
Erik Geerlink van het CAB concludeerde op basis van eigen onderzoek dat preventie gericht op huishoudens met hoge kans op schulden het karakter van beleidshomeopathie heeft. Oftewel: er wordt met goede bedoelingen veel geld in preventiemaatregelen gestoken terwijl het bereik en de effecten onduidelijk zijn. Uit de enquête die voorafgaand ingevuld is door bezoekers bleek dat geen enkele gemeente weet hoeveel personen preventiemaatregelen bezoeken. In exemplarisch onderzoek naar bereik bij een gemeente door het CAB bleek dat 0.002% van de huishoudens met kans op schulden deelneemt aan een preventiemaatregel. De kosten per deelnemer aan een preventiemaatregel waren bijna €1.000. Conclusie is dan ook dat voorkomen moeilijker is dan genezen. Groot verbeterpunt voor gemeenten is om bereik van preventiemaatregelen te meten en om op basis hiervan een leercyclus te starten.
Een grote uitdaging in schuldpreventie is het motiveren en activeren van de doelgroep. Martijn Keizer van de Rijksuniversiteit Groningen liet zien dat negatieve consequenties alleen motiveren wanneer deze duidelijk, groot en bijna onafwendbaar zijn. Ook moeten ontvangers dan weten hoe ze de dreiging kunnen afwenden. In andere situaties is motiveren door positieve consequenties van actie te benadrukken het meest effectief.
De werkwijze van schuldpreventie in praktijk is toegelicht door Fatima Belhaj van de Groningse Kredietbank (GKB). Zij ging in op de doelgroepen, de activiteiten en resultaten van de Groningse aanpak. Succesfactoren hierbij zijn volgens Fatima: duurzaam preventieprogramma voor alle leeftijden, preventie als integraal onderdeel van schuldhulpverlening, samenwerking met ketenpartners, werken in NVVK verband, een gerichte aanpak voor jongeren en aansluiten bij belevingswereld van de doelgroep.
In de afsluitende plenaire discussie kwam een meer integrale aanpak als verbeterpunt naar voren. Meer samenwerking tussen gemeenten, werkgevers, woningbouwcoöperaties en zorginstellingen kan bijvoorbeeld zorgen voor verbetering van vroegsignalering. De plenaire discussie bracht ook de volgende vraag naar voren: wie betaalt de kosten van schuldpreventie en wie heeft er profijt van? Momenteel betalen gemeenten grotendeels de kosten, terwijl ook andere partijen er voordeel van hebben. De thema’s uit de plenaire discussie komen aan de orde in ons vervolg op het symposium: de masterclasses.
Vervolg
Deze zomer spreken wij met partijen die betrokken zijn bij het thema schuldenproblematiek. Wij brengen in beeld hoe de keten rondom dit thema eruit ziet. Welke inspanningen leveren betrokken partijen en wie heeft daar voordeel van? Aan het einde van de zomer publiceren wij het resultaat hiervan. Dit vormt de basis voor bijeenkomsten die wij in het najaar aanbieden. Deze bijeenkomsten zijn bedoelt voor een brede groep personen die te maken heeft met de doelgroep van (preventieve) schuldhulpverlening. Naast schuldhulpverleners en bewindvoerders zijn dit ook medewerkers van: gemeenten, kredietbanken, werknemersorganisaties en woningbouwcoöperaties. Doel van de bijeenkomsten is dat partijen in de ‘schuldhulpverleningsketen’ elkaar beter leren kennen. Een meer integrale aanpak van schuldenproblematiek wordt hierdoor gestimuleerd. De masterclasses zijn interactieve bijeenkomsten, waarbij steeds één betrokken partij vertelt hoe zij tegenover het thema schuldenproblematiek staat. Er wordt ingegaan op vragen als: welke kosten brengt het met zich mee? Worden er activiteiten ondernomen om de kosten te verlagen? Hoe kijkt de betreffende partij aan tegen andere partijen in de keten? En: waar liggen verbeterpunten? Heeft u interesse? Neem dan contact met ons op.
